વર્લ્ડ ફેડરેશન ફોર મેન્ટલ હેલ્થ દ્વારા પ્રથમ વખત વર્ષ 1992માં વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. માનસિક સમસ્યાઓની આસપાસના સામાજિક કલંકનો સામનો કરવા માટે માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાના હેતુથી અમે વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસની ઉજવણી કરીએ છીએ. 

આ યુગમાં, તણાવ અને તણાવ સંબંધિત માનસિક સમસ્યાઓની ઘટનાઓ દરરોજ વધી રહી છે. આ દિવસોમાં લોકો માનસિક સ્વાસ્થ્યના મહત્વને ઓળખી શકે છે અથવા ન પણ ઓળખી શકે છે અને ડિપ્રેશન અને ચિંતા જેવી ગંભીર માનસિક સમસ્યાઓની અવગણના કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

માનસિક સમસ્યાઓ અને વિકૃતિઓ સમગ્ર વિશ્વમાં લાખો લોકોને અસર કરે છે અને શરીર પર વિનાશક અસરો કરે છે. તેઓ આપણા હોર્મોન્સ, રોગપ્રતિકારક શક્તિ, અંગની કામગીરી અને હા, આપણા દાંત અને પેઢાને પણ અસર કરે છે. 

તણાવ માત્ર તમારા મગજને જ નહીં પણ તમારા દાંતના સ્વાસ્થ્યને પણ કેવી અસર કરે છે!

સ્ટ્રેસ હોર્મોન્સ તમારા શરીરના દરેક અંગને અસર કરે છે. આ સ્ટ્રેસ હોર્મોન્સ આપણા શરીર પર પ્રત્યક્ષ કે આડકતરી રીતે કાર્ય કરે છે જે નજીકના ભવિષ્યમાં લક્ષણોનું કારણ બને છે. 

કોલ્ડ સોર્સ - મોંમાં ઠંડા ચાંદા, પેઢાની સમસ્યાઓ, દાંતના દંતવલ્કના ઘટાડા એ માનસિક તાણને કારણે મૌખિક સ્વાસ્થ્ય પરની કેટલીક અસરો છે. શરદીના ઘા તમારા મોંમાં સફેદ ફોલ્લીઓ સિવાય બીજું કંઈ નથી જે હાનિકારક છે પરંતુ સ્પર્શ માટે પીડાદાયક હોઈ શકે છે, જે 1 કે 2 અઠવાડિયામાં અદૃશ્ય થઈ જાય છે. તમારા દંત ચિકિત્સક એક મૌખિક જેલની ભલામણ કરશે જે તમે આ ચાંદાની અગવડતામાંથી રાહત મેળવવા માટે અરજી કરી શકો છો. 

એટ્રિશન - સ્ટ્રેસને કારણે ઘણા લોકોને જાણ્યા વગર એકબીજા સામે દાંત પીસવાની આદત હોય છે. પીસવાની આ આદત, જેને અન્યથા બ્રુક્સિઝમ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે કદાચ કોઈનું ધ્યાન ન જાય કારણ કે કેટલાક લોકો ઊંઘતી વખતે તેમના દાંત પીસવાનું વલણ ધરાવે છે. આના કારણે દાંતની બહારની પડ નીચે ઉતરી જાય છે અને તે જડબાના સાંધામાં અથવા તમારા કરડવાની સમસ્યાનું કારણ બની શકે છે. એટ્રિશનનું બીજું કારણ તણાવને કારણે નખ કરડવાની આદત છે જેના વિશે લોકો જાણતા નથી.

ધોવાણ - અસ્વસ્થતા એસિડ રિફ્લક્સ અથવા એસિડ પેપ્ટિક રોગ સાથે સંકળાયેલ છે જે મોંમાં પેટમાં એસિડ છોડવાનું કારણ બને છે. આ એસિડ્સ તમારા દાંત માટે હાનિકારક છે અને પરિણામે સમય જતાં દાંત પડી જાય છે જે સંવેદનશીલતાનું કારણ બની શકે છે.

ઝેરોસ્ટોમિયા (શુષ્ક મોં)  - શુષ્ક મોં અથવા તમારા મોંમાં લાળના પ્રવાહમાં ઘટાડો એ નબળા માનસિક સ્વાસ્થ્યનું સૂચક હોઈ શકે છે. મોંમાં લાળનો પ્રવાહ ઓછો થવાથી તમારા દાંતમાં પોલાણ થવાનું જોખમ વધી શકે છે.

લિકેન પ્લાનસ - તે એક દાહક સ્થિતિ છે જે તમારા મૌખિક પોલાણની મ્યુકોસ મેમ્બ્રેનને અસર કરે છે. ગાલ, પેઢા અને હોઠ પર લેસી સફેદ/લાલ, સોજો અને ઉભા થયેલા પેચ જોવા મળે છે. તેઓ અસ્વસ્થતા, બર્નિંગનું કારણ બને છે અને ગરમ/મસાલેદાર ખોરાક પ્રત્યે સંવેદનશીલ હોય છે.

દાંતની સારવાર દરમિયાન તણાવ કેવી રીતે ઓછો કરવો?

છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓથી, આપણી જીવનશૈલીએ આપણને એટલી હદે અસર કરી છે કે લોકો સામાન્ય રીતે ચિંતા, તાણ અને હતાશાથી પીડાય છે. આ માનસિક અસરો સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસરોનું કારણ બની શકે છે - અને મૌખિક સ્વાસ્થ્ય કોઈ અપવાદ નથી. 

જ્યારે દાંતની સારવાર અંગે હોય ત્યારે તણાવને સરળતાથી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. જો તમે ખાસ કરીને બેચેન હોવ અથવા કોઈપણ દંત ચિકિત્સક પ્રક્રિયા પહેલા આરામ કરવામાં મુશ્કેલી અનુભવતા હો, તો તમારા દંત ચિકિત્સક તે હેતુ માટે ચોક્કસ ચિંતા વિરોધી દવાઓ લખી શકે છે.

તે સિવાય, દંત ચિકિત્સા પદ્ધતિઓ દર્દી માટે ઓછી આક્રમક અને વધુ આરામદાયક બનાવવા માટે વિકાસ પામી રહી છે. આજની મૌખિક શસ્ત્રક્રિયા અને એક કે બે દાયકા પહેલાની સર્જરીમાં ઘણો તફાવત છે. 

દાંતની સમસ્યાઓ સાથે સંકળાયેલા તાણને ઘટાડવાની અહીં કેટલીક રીતો છે:

• થોડા સમય માટે વ્યસ્ત જીવનશૈલી સાથે તેને સરળ બનાવવાનો પ્રયાસ કરો. કેટલીકવાર, વ્યસ્ત સમયપત્રક તમને તમારા મૌખિક સ્વાસ્થ્યની અવગણનાનું કારણ બની શકે છે જે ફક્ત તમારા દાંતની સમસ્યાઓમાં વધારો કરી શકે છે. 
• તમારા માટે સૌથી યોગ્ય સારવાર વિકલ્પો માટે તમારા દંત ચિકિત્સકની સલાહ લો. પીડા, સોજો અને ચાવવામાં મુશ્કેલી જેવા લક્ષણોની અવગણના કરશો નહીં. 
• જો તમને લાગે કે તમને દાંત પીસવાની આદત છે, તો તમારા ડેન્ટિસ્ટને નાઇટ ગાર્ડ મેળવવા વિશે પૂછો. તમારે આ ઉપકરણને રાત્રે પહેરવું પડશે જેથી કરીને તમારા જડબા પરનો તણાવ ઓછો કરી શકાય. 
• તમારી હાલની મૌખિક સમસ્યાઓ ઘટાડવા માટે તમાકુ ઉત્પાદનો અને આલ્કોહોલ ટાળો. 
• સ્ટ્રેસને કારણે કેટલાક દર્દીઓને દિવસ અને રાત્રિ દરમિયાન દાંત સાફ કરવાની આદત પડી શકે છે. આ ચહેરાના સ્નાયુઓને તંગ કરે છે અને મોં ખોલતી વખતે અને બંધ કરતી વખતે દુખાવો થાય છે. તેથી, તણાવ વ્યવસ્થાપનને ગંભીરતાથી લેવું જોઈએ.

બહેતર માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે તમારી દિનચર્યા દરમિયાન આરામ કેવી રીતે કરવો?

કુદરતે આપણા શરીરની રચના એવી રીતે કરી છે કે જેથી આપણું શરીર ટૂંકા ગાળા માટે તણાવનો સામનો કરી શકે. આજનું જીવન એવું છે કે આપણામાંના ઘણાને ચિંતા, હતાશાનો સામનો કરવો પડે છે અને વિલંબનો ભોગ બને છે અને કોઈ મર્યાદામાં વધુ વિચારવાનો ભોગ બને છે.

જે બાબતો આપણને તાણ આપે છે તેને છોડી દેવી એ એવી વસ્તુ છે જે આપણે બધાએ શીખવાનું છે અને તે શોધવાનું છે કે વસ્તુઓ આપણા માટે કેવી રીતે શ્રેષ્ઠ કામ કરે છે. દરેક વ્યક્તિ તાણથી વાકેફ છે અને તેની આપણા શરીર પર થતી અસરો છે, પરંતુ રોજિંદા જીવનમાં તણાવના સ્તરને કેવી રીતે ઘટાડવું તે વિશે વાસ્તવમાં કોઈ જાણતું નથી. 

જ્યારે તમે કામ પર હોવ ત્યારે પણ તમે તમારા મનની સભાન આરામથી શરૂઆત કરી શકો છો. તમારી આંખો બંધ કરો અને તમારા કામના કલાકો વચ્ચે 5-10 મિનિટ સુધી ઊંડા શ્વાસ લેવાની પ્રેક્ટિસ કરો. આ તમારા તણાવના હોર્મોન્સને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને તમને દિવસ દરમિયાન પડકારજનક પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવાની ક્ષમતા આપે છે. 

માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે વ્યાયામ અને યોગ

વ્યાયામ માત્ર તમારા શરીરને જ નહીં પરંતુ તમારા મનને પણ ફિટ રાખવામાં મદદ કરે છે. કેટલાક માટે જીમમાં વર્કઆઉટ સારો સ્ટ્રેસ-બસ્ટર સાબિત થાય છે જ્યારે કેટલાક વર્કઆઉટ કરવા માંગતા નથી અથવા શોધી શકતા નથી યોગ વધુ અસરકારક બનવા માટે.

યોગ મનના સ્તરે કામ કરે છે. તે તણાવના મૂળમાં કામ કરે છે. યોગ તમને શીખવે છે કે કેવી રીતે તમારી જીવનશૈલીનું સંચાલન કરવું અને સ્વસ્થ જીવન જીવવું. 

કાર્યસ્થળમાં તણાવનું સ્તર 6માંથી 10 કામદારો સાથે વધી રહ્યું છે અને તેથી ઘણી તબીબી યોગ સંસ્થાઓ ઓફિસ યોગ સાથે આવી રહી છે જેમાં લોકોને દર કલાકે થોડી કસરતો કરાવવામાં આવે છે અને તે પણ શીખવવામાં આવે છે કે તેઓ કેવી રીતે તેમના તણાવ શરીર, લાગણીઓને નિયંત્રિત કરી શકે છે. , વિચારો અને ક્રિયાઓ અને સ્વસ્થ અને સકારાત્મક મન રાખો.